Kalça Artroskopisinde Bilinmesi Gerekenler
28.07.2023Artroskopi vücudumuzdaki eklemlerin içini gözlemlemek için kullanılan bir yöntemdir. Eklem içine kurşun kalem inceliğinde bir delikten girilir ve içerideki yapılar bir kamera aracılığıyla ekrana aktarılır. Böylece açık cerrahiye gerek duymadan tanı konulabilir ve tedavi başlamış olur.
Artroskopik teknikler 21. yy başlarından itibaren ortopedik eklem cerrahilerinde büyük bir devrim yarattı. Öncelikle diz ekleminde ön çapraz bağ yaralanması ve menisküs yırtılmaları gibi deformasyonlarda artroskopik teknikler büyük katkılar sağlamasıyla diğer eklemlerde de bu yöntemler denenmeye başlandı. Teknolojideki gelişmeler ve kalça patolojilerinin daha iyi anlaşılmış olmasıyla kalça artroskopisi artık yaygın olarak kullanılabiliyor.
Kalça Artroskopisi Tekniği Hangi Hastalıklarda Kullanılabilir?
Kalça artroskopisi, aşağıdaki hastalıkların teşhis ve tedavisi için kullanılmaktadır:
- Femoroasetabuler İmpingement (Sıkışma) Sendromu: Kalça eklemini oluşturan kemiklerin şekil bozuklukları nedeniyle sıkışmasıdır. Bu sıkışma nedeniyle kalça eklemi içinde kıkırdak hasarı ve orta-uzun dönemde kireçlenme gelişebilir. Hasta genelde ağrı, takılma, kilitlenme gibi şikayetler ile doktora başvurur. Kalça artroskopik yöntem kullanılarak yapılan tedavide sıkışma semptomlarına yol açan kemik çıkıntılara tıraşlama işlemi, hasarlanan labrum gibi dokulara ise debridman ya da tamir işlemi uygulanır. Hastalar 1 gece hastanede kalır, ertesi gün yürümeye başlar. Bir süre koltuk değneği kullanmaları gerekebilir.
- Kalça Labrum Yırtıkları: Kalça eklemini çevreleyen ve eklemin stabilitesine katkıda bulununan yapıya labrum denir. Bu bölgedeki yırtıklar eklem sıvısının oluşturduğu kistik lezyonlara (içi eklem sıvı dolu kesecikler) neden olabilir. Hastalar bu nedenle ağrı ve hareketlerin kısıtlanmasıyla karşı karşıya kalabilirler. Tedavide labrumun kısmen alınması (debridman), tamiri ya da vücudun başka bir bölgesinden alınan bir dokuyla yeniden oluşturulması (rekonstrüksiyon) uygulanabilir. En sık uygulanan yöntem olan tamir işleminde, labrumun yapışma yerine gömülen ve ankor adı verilen ipli vidalarla tamir uygulanır.
- Kıkırdak Hasarı: Kalça eklemindeki kemiklerin yüzeyini oluşturan eklem kıkırdağında sıklıkla travmaya bağlı olarak kıkırdak lezyonları görülebilir. Bu lezyonlar diğer eklemlerdeki kıkırdak yaralanmalarına benzer olarak farklı yöntemlerle tedavi edilebilirler. Bu durumda hastanın yaklaşık 6 haftalık, yük vermeden koltuk değnekleri ile yürümesini gerektiren ameliyat sonrası dönem geçirmesi gerekli olmaktadır.
- Trokanterik Bursit: Kalça ekleminin en dış kısmında trokanter majör denen çıkıntı bir kemik yapımız vardır. Bu kemiğin üzerinde yastık görevi gören “Bursa” adı verilen bir yapı mevcuttur. Bursa, uzun süre ayakta kalma, bacak bacak üzerine atma gibi durumlarda ağrı yapar. Öncelikli tedavisi ameliyat dışı medikal tedavilerdir. Bu yöntemle yanıt alınamadığında kalça artroskopisi ile açık cerrahiye gerek duyulmadan tedavi uygulanabilir.
- Kalça Eklemiçi Serbest Cisimler: Kalça artroskopisi, travmatik veya kireçlenme sonucu eklem içerisine düşmüş kıkırdak parçalarının ve normal dışı yumuşak dokuların çıkartılmasında etkin olarak kullanılır.
- Kalça Eklem Enfeksiyonu (Septik Artrit): Eklem içi bakteriyel enfeksiyonlarda kalçanın artroskopik yöntemle temizlenmesi mümkündür. Ancak dirençli bakteriyel enfeksiyonlarda açık cerrahi tercih sebebidir.
Kalça Artroskopisi Sonrası İyileşme Süreci
Kalça artroskopisi sonrası iyileşme süreci, sabır ve düzenli takip gerektirir. İşlemin yapıldığı bölgeye göre farklılık gösterse de, uygun bakım ve rehabilitasyon programı ile hastalar genellikle tamamen iyileşerek normal aktivitelerine dönebilirler. İyileşme süreci kişinin yaşına, genel sağlık durumuna ve yapılan işlemin türüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak genellikle hastalar hastanede 1 gece kaldıktan sonra taburcu edilirler.
Ameliyat sonrası hekim ağrı ve şişliği azaltmak için ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar verebilir. Anti-inflamatuar ilaçlar bölgedeki ödemi ve enfeksiyonu azaltmaya yardımcı olur.
Kalça artroskopisi sonrası mümkün olduğunca erken hareket etmek önemlidir, çünkü bu kan dolaşımını arttırır ve iyileşmeyi hızlandırır. Bu nedenle kasları güçlendirmek ve hareketliliği artırmak için fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanır.
Hastalara genellikle ameliyattan sonra en az 2-4 hafta dinlenme önerilir. Daha sonra yavaş yavaş normal aktivitelere dönülür.
Kalça Artroskopisinin Avantajları
Kalça artroskopisi, geleneksel açık cerrahi yöntemlere göre birçok avantaj sunar:
Kalça artroskopisi, açık cerrahiye göre daha az kesili bir işlemdir. Bu nedenle cerrahiye bağlı ağrı, kanama ve enfeksiyon riski daha az olmakla birlikte daha az kalıcı yara izi meydana gelir.
- İyileşme süreci genellikle daha hızlıdır. Hastalar genellikle daha az ağrı hisseder ve daha kısa süre içinde normal aktivitelerine dönebilirler.
- Hastanede kalış süresi daha kısadır. Hastalar genellikle aynı gün veya bir gün içinde taburcu edilirler.
- Kalça artroskopisi sırasında kullanılan kamera, cerrahın eklemin iç kısmına daha iyi erişmesini sağlar. Böylece daha doğru bir teşhis konulabilir ve tedavi de buna bağlı olarak yapılır.
- Bu yöntemle geleneksel açık cerrahi uygulamalarına kıyasla daha az doku hasarı meydana gelir.
Teknoloji ilerledikçe insan sağlığı ve konforu giderek önem kazanmaktadır. Artroskopik işlemlerin bu avantajları sayesinde kalça patolojilerinde kullanımı her geçen yıl artmaktadır. Böylelikle kişiler daha hızlı iyileşme süresiyle sağlığına kavuşabilmektedir.
