Down Sendromlu Çocuklarda 0-5 Yaş Arası Dil ve Konuşma Nasıl Gelişiyor?

Down Sendromu'na Sahip Olan Kişilerin Özellikleri Nelerdir?
Down Sendromlu çocuklarda görülen fiziksel özellikler küçük gözler, basık burun, kalın ense, avuç içindeki tek çizgi, kısa parmak. Genelde boy ve kilo açısından daha yavaş büyürler. Down Sendromun’da en sık görülen durum zihinsel yetersizliktir. Down Sendromlu çocuklar genellikle konuşma gelişimlerini etkileyen motor sorunlar yaşamaktadır. Konuşmayla ilgili kasların gevşek olması (hipotoni), yüksek damak, solunum güçlüğü, zamanlama ve koordinasyon problemleri, konuşma ve bunun yanında çiğneme ve beslenme becerilerini etkilemektedir. Bunun yanında bazı diş, damak, çene vb. yapılarda bazı farklılıklar da görülmektedir. Dişlerde kapanış bozuklukları ve dilin ağız dışına çıkmaya eğilimli olması da yine sıklıkla görülen bir durumdur. Çocuklara Down Sendromu tanısı doğumda konur. Bu açıdan Down Sendromu tanısı diğer gelişim bozukluğu türlerine göre ailelere daha erken önlem alma imkanı sunar.

Down Sendromlu Çocuklarda Görülen Konuşma Problemleri Nedir?
Down Sendromlu çocuklarda genellikle artikülasyon bozuklukları (konuşma seslerinin yanlış üretimi) ve fonolojik problemler görülür. Çocuk, fonolojik bozukluğa bağlı olarak konuşma seslerini atabilir, yerlerini değiştirebilir, benzeşim işlemi yapabilir ve işitsel ayırt etmede sorun yaşayabilir. Örneğin “pencere” ile “tencere” sözcüklerini işitsel olarak karıştırabilir. Ayrıca down sendromlu çocuklar uzun ve kompleks cümleler, soru cümlesi ve olumsuz cümle kurmada, sözcük üretiminde, ekleri kullanmada sorun yaşayabilirler.

Down Sendromlu Çocuklarda 0-5 Yaş Arası Dil ve Konuşma Nasıl Gelişiyor?
1. Ay – Sese tepki gösterir.
2. Ay – Konuşulunca gülümser.
3. Ay – Keyif sesleri çıkarır.
4. Ay – Agu agu sesleri çıkarır.
5. Ay – Zil sesine başını çevirir.
6. Ay – Hece söyler.
7. Ay – Sesleri taklit edebilir.
8.,9.,10. Ay – Bazı sesleri anlayarak söyleyebilir (baba, dede, mama).
11. Ay – Bilinçli olarak sözcükleri söyler.
12. Ay – Basit sözcükleri anlar ve yerine getirir.
15. Ay – Basit komutları anlar ve yerine getirir.
18. Ay – 20 kelime bilir, vücudun en az bir parçasını bilir.
21. Ay – 3-5 vücut bölümünü bilir, 2 kelimelik cümle kurabilir.
24. Ay – 50 sözcük bilir.
2,5 Yaş – ‘’ben’’ zamirini doğru kullanır.
3. Yaş – Olayları anlatır.
4. Yaş – Renkleri bilir, şarkıyı ezbere söyleyebilir.
5. Yaş – Kendi adını yazabilir, anlamadığı sözcüğü sorar.

Down Sendromlu çocukların bazıları çok geç konuşurlar. Hiç konuşamayan sayısı ise oldukça azdır. Erken dönemde başlanan dil terapisi ile ortalama 2-3 yaşında konuşmaya başlayabiliyorlar. İyi bir eğitimle normal birey şeklinde hayatlarını sürdürebilirler, lise, hatta üniversite bitirebilirler, yabancı dil öğrenebilirler, meslek edinebilirler.
Özel eğitimin ve dil ve konuşma terapisinin hedefi çocuğun gelişimini destekleyerek en yüksek kapasiteye ulaşmasına yol açmak ve böylece çocuk ve ailenin yaşam kalitesini arttırmaktır. Engelli bireylerin en büyük ihtiyacı sosyal hayat içinde yer alarak topluma uyum sağlamaktır. Dışlanmadan eğitim almak ve bağımsız yaşamak onların en doğal hakkıdır.

Dessie Tanman / Dil ve Konuşma Terapisti

Çakmak Erdem Hastahanesi