D Vitamini Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir?

D Vitamini Nedir?

D vitamini nedir sorusu özellikle yaz aylarında sıkça dile getirilen bir sorudur. Bu vitamin yağda çözünen bir yapıya sahiptir ve karaciğerle yağ dokusunda depolanır. Vücutta çeşitli fonksiyonların yerine getirilmesinde D vitamininin önemi büyüktür. Örneğin kemiklerin temel bileşeni olan kalsiyumun emilimini sağlamak için vücutta yeterli miktarda D vitamini bulunması gerekir.

D vitamini, çeşitli besinlerden, takviyelerden ve güneş ışığından elde edilebilir. Vücudun D vitamini ihtiyacını karşılamak için üç farklı yol bulunur: cilt kendi başına üretebilir, beslenme yoluyla alınabilir, takviyeler kullanılabilir. Özellikle bileklerde ve bacaklarda bulunan kemikler D vitaminini doğal yollarla sentezler. Ancak aşırı güneşe maruz kalmak ciltte erken yaşlanma ve kanser riskini artırabileceğinden, birçok insan diğer kaynakları da tercih etmektedir.

D Vitamini Faydaları Nelerdir?

Temel olarak D vitamini faydaları güçlü kemiklerin oluşumunu sağlamak ve korumak, hücrelerin bölünmesi, bağışıklık sisteminin düzenlenmesi, diyabetin tedavisi, cilt hastalıklarına ve depresyona yarar sağlaması,  kolon ve meme kanserine engel olma potansiyelidir.

Ülkemizin bulunduğu bölge nedeniyle, mayıs ve kasım ayları arası güneş ışınlarından D vitamini üretimi için oldukça faydalıdır. Günlük yarım saatlik güneşlenme süresi yeterlidir. Ancak güneş ışınlarının dik olarak indiği öğle vakti yerine daha eğik açıyla geldiği ikindi saatlerinde dışarı çıkmayı tercih etmek zararlı ışınlardan korunmak için tercih sebebi olmalıdır.

D Vitamini Eksikliği Neden Olur?

Kişi yeterli düzeyde D vitamini almıyorsa, vücutta D vitamini eksikliği meydana gelir ve bu da genel sağlık durumunu etkileyebilir. Günümüzde kapalı alanlarda fazla zaman geçirildiğinden, bahçesi olmayan evlerde yaşandığından, tül ve cam gibi etkenlerin güneş ışınlarını engellemesinden, yetersiz beslenme ve hareketsiz hayat tarzından dolayı D vitamini eksikliği meydana gelebilir. Özellikle kış aylarında güneşten alınan D vitamini miktarı önemli ölçüde azalır. Vücudun ihtiyaç duyduğu D vitaminini sadece normal beslenmeyle karşılamak oldukça zor olduğundan ek takviye kullanmamak da D vitamini eksikliğine sebep olur.

Tüm bunların dışında bazı hastalıkları geçirmek de bu vitamin eksikliğine yol açabilir. Örneğin obezite ameliyatı geçirmiş kişiler günlük çok az miktarda besinle beslendiklerinden vitamin ve mineral eksikliklerinin meydana gelmesi neredeyse kaçınılmazdır. Ya da böbrek ve karaciğer hastalıkları, vücutta D vitamininin kullanıma hazır hale getirilmesi için gereken enzim miktarını azaltarak aktif D vitamini miktarının yetersiz kalmasına neden olabilir.

Peki D vitamini kaç olmalı? D vitamini düzeyi nanogram/milliliter (ng/mL) veya nanomol/litre (nmol/L) biriminde ölçülür. Sağlıklı bir yetişkin için D vitamini düzeyinin 30-100 ng/mL arasında olması önerilir. D vitamini düzeyi hamile kadınlar, çocuklar, kronik hastalığı olan bireyler ve kanser hastalığına yakalananlar için mutlaka bilinmeli ve düzenli olarak takip edilmelidir.

D Vitamini Eksikliğinde Vücutta Neler Olur?

Vücuttaki D vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar şunlardır:

• Diyabet, 
• Hipertansiyon,
• Bazı kanser türleri,
• Romatizma,
• Kalp hastalıkları,
• Obezite,
• Büyüme hormonlarının negatif yönde etkilenmesi.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği belirtileri genellikle şunlardır:

• Günün her saatinde yorgun hissetmek,
• Kemik/eklem ağrıları ve kuvvet kaybı, 
• Saç dökülmesi/ kafa derisinde pullanma, 
• Tırnak kırılmaları, 
• Değişken ruh halleri ve depresyon, 
• Bağışıklığın düşmesi nedeniyle sık enfeksiyon geçirmek,  
• Aşırı terleme,
• Sürekli üşüme hissi,
• Kusma, 
• Kabızlık, 
• Kilo kaybı,
• Saç dökülmesi,
• Baş ağrısı,
• Uykusuzluk ve göz altı morlukları.

D Vitamini Hangi Besinlerde Var?

Vücudun sağlıklı işleyebilmesi için D vitaminin güneş ışığı ve tüketilen besinler aracılığıyla alınıyor olması gerekir. Aslında güç içerisinde tükettiğimiz birçok besinde D vitamini bulunur. Yine de D vitamini nelerde var sorusu özellikle güneş ışınlarından gerekli besini alamayan kişilerin cevabını merak ettiği bir sorudur.

İşte D vitamini içeren besinler:

• Yumurta sarısında bol miktarda D vitamini bulunur.
• Güneş ışığına maruz kaldığı için mantarlar,
• Portakal suyu,
• İnek sütü, yoğurt, peynir, tereyağı gibi süt ve süt ürünleri,
• Somon, sardalya, uskumru, karides, hamsi gibi yağlı balıklar,
• Havuç, brokoli gibi sebzeler,
• Elma ve muz (Hemen hemen her meyvede belirli bir miktar D vitamini bulunur)

D Vitaminini Yükseltmek İçin Ne Yapılmalı?

D vitamini eksikliği tedavisinde öncelik güneşten yeteri kadar faydalanabilmek ve vitaminler ve mineraller yönünden sağlıklı beslenmek olsa da, tüm bunların yeterli gelmediği durumlarda D vitamini takviyeleri temin edilebilir.

D vitamini, D2 ve D3 olmak üzere iki farklı formda bulunur. D2 bitkisel kaynaklardan elde edilip reçeteyle satın alınır, D3 ise hayvansal ürünlerde bulunur ve D3 formu reçetesiz alınabilir. D3, D2’ye kıyasla daha kolay emilir ve etkisi daha uzun süre devam eder.

D vitamini eksikliği kaç günde düzelir sorusuna cevaben, ortalama 8 haftalık bir süreç gerekir.