Bu Hastalık Adı Gibi Tatlı Değil!

Günümüzde doğurganlık giderek azalıyor. Doğurganlığın azalmasının, günümüz teknolojilerinden bünyesel sıkıntılara kadar birçok sebebi mevcut. Bu sebeplerden bir tanesi de çikolata kisti. Her ne kadar adı tatlı görünse de, bu  hastalık kronik kasık ağrısı, ağrılı adet, ağrılı cinsel ilişki  ve kısırlık gibi birçok probleme neden oluyor.

Endometriozis, rahim içini döşeyen endomeriyal dokunun başta yumurtalıklar, karın zarı ve tüpler olmak üzere vücudun başka dokularına yerleşmesi ve bu dokularda da rahim içinde olduğu gibi her ay kanaması durumudur . Endometrium hücrelerinin yumurtalıkta oluşturdukları kistlere çikolata kisti (endometrioma) adı verilir. Kistin içinde biriken sıvının renginin genellikle koyu kahverengi olması nedeniyle bu ismi almıştır, kansere sebep olan kistler değillerdir. Görülme sıklığı %5 iken kısırlık söz konusu olduğunda %25-50'ye çıkmaktadır.

Endometriozisin oluşumunda en fazla kabul gören görüş adet kanının tüplerden karın boşluğuna doğru akması ve bu sırada adet kanının içinde bulunan endometrial hücrelerin yumurtalıklara ve çevre dokulara tutunmasıdır. Genetik ve immunolojik faktörlerin de hastalığın başlamasında ve ilerlemesinde etkili olduğu düşünülmektedir. Endometriozis üreme çağındaki kadınlarda en sık 25-35 yaşları arasında görülür, 45 yaşından sonra nadir görülür. Başlıca kronik kasık ağrısı, ağrılı adet, ağrılı cinsel ilişki  ve kısırlık gibi belirtilere sebep olmaktadır.

Endometriozis ileri evrelerde yapışıklıklara bağlı tüplerin yapısını bozarak ayrıca salgıladığı toksinlerle yumurta gelişimini, döllenmeyi ve rahim içi ortamı bozarak embriyonun rahim içine tutunmasını  engelleyerek kısırlığa sebep olmaktadır.

Kesin Tanı Laparoskopi ile Mümkün

Tanıda en önemli  test ultrasonografidir. Ayrıca kanda Ca-125 bakılması tanının desteklenmesi açısından önemlidir. Endometriozisin kesin tanısı laparoskopi ile konur.

Tedavide amaç ağrıyı gidermek ve kısırlığı ortadan kaldırmaktır.  Medikal tedavide ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları, GnRH analogları, danazol ve progesteronlar kullanılır.  Cerrahi tedavide ise laparoskopik yöntemle kistler ve endometriotik lezyonlar çıkarılır, yapışıklıklar açılır . Cerrahi tedavi şiddetli endometriozis olgularında, 4 cm üzerinde çikolata kisti olan hastalarda tercih edilmelidir. Laparoskopik yaklaşım cerrahi tedavide altın standarttır. Kısırlığın tedavisinde medikal tedavinin yeri yoktur, gerekirse cerrahi tedavi uygulanır. 4 cm’ in altındaki çikolata kistlerine operasyon önerilmemektedir. Tedavi seçimi hastanın yaşına, şikayetlerinin şiddetine ve çocuk arzusunun olup olmamasına göre yapılmalıdır. Cerrahi tedaviyi takiben  6-8 ay içinde  gebelik oluşmazsa aşılama veya tüp bebek düşünülmelidir.

Op. Dr. Yasemin Çakar Kement / Kadın Hastalıkları ve Doğum

Çakmak Erdem Hastahanesi