Polikistik Over Sendromu Nedir? Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
31.12.2024Polikistik Over Sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınlarda yaygın olarak görülen hormonal bir bozukluktur. PKOS, kadın yumurtalıklarında küçük kistik yapıların varlığı ve hormon dengesizlikleri ile karakterize edilir. Bu durum kadınların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Polikistik Over Sendromu’na sahip hastalarda obezite ve psikolojik bozukluk oranlarının arttığı gözlemlenmiştir. PKOS'un nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında daha fazla bilgi için makalemizi okuyun.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir?
Polikistik Over Sendromu (PKOS), kadınların yumurtalıklarında birden fazla küçük kistin (polikistik) görülmesiyle tanımlanan bir hastalık. Yumurtalıklarda aşırı miktarda testosteron üretilmesine sebep olmasıyla, sık adet görmek veya hiç görmemek, aşırı kıllanma ve diğer hormonal bozukluklara yol açabiliyor. PKOS hastalığı ciddi sağlık sorunlarına nadiren kaynaklık eder ancak uzun vadede infertilite, diyabet ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıkların riskini arttırır.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Belirtileri Nelerdir?
Polikistik Over Sendromu belirtileri, her kadında farklılık gösterebilmektedir. Bununla birlikte aşağıdaki belirtiler PKOS’un en yaygın görülen belirtileridir.
- Adet düzensizlikleri: PKOS'a sahip kadınların en sık karşılaştığı belirtilerden biridir. Adetin normalden uzun veya sürmesi, adetin seyrek veya sık görülmesi gibi düzensizlikler PCOS'a işaret eden en güçlü belirtilerdendir.
- Aşırı tüylenme: Vücutta testosteron salgılanmasına sebep olması dolayısıyla vücutta tüylenmelere yol açabilir. Tüylenmeler yüz, sırt, karın ya da göğüs bölgelerinde anormal bir artış gösterebilir veya var olan tüylerin yapısı değişebilir.
- Akneler: Hormonlara etki eden bir hastalık olması sebebiyle yüz ve vücutta akne oluşumunu tetikleyebilir.
- Saç Dökülmesi: Androjen etkisiyle saç kaybını veya incelmesini tetikleyebilir.
- Yumurta Sorunları: Polikistik Over Sendromu doğrudan yumurtalarla ilgili olan bir hastalıktır. Dolayısıyla yumurtlama düzenini bozarak hamile kalmayı zorlaştırabilir.
- Kilo Alımı: PKOS’un insülin direnciyle de ilişkisi bulunur. Bu sebeple kilo almaya yatkın bir vücuda sahip kadınlarda kilo alımını arttırabilir.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Neden Olur?
Polikistik Over Sendromu ile ilişkili olan koşullar nelerdir? Hangi genler ve çevresel faktörler rol oynar? Cevap kesin olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bu durumda rol oynadığına inanılmaktadır. Polikistik over sendromunun gelişimine yol açan bazı faktörler şunlardır:
- Genetik faktörler: PKOS'un, ailesinde benzer hastalıklar bulunan kadınlar arasında daha yaygın olduğuna inanılmaktadır.
- İnsülin direnci: İnsülin hormonlarının fazla salgılanması sonucu artan androjen seviyeleri yumurtlamayı baskılayabilir. Ayrıca insülin direnci glikozun kullanılmasını engelleyerek kan şekerinin yükselmesine yol açar.
- Hormon dengesi bozukluğu: Yumurtalıklarda normalden fazla üretilen androjen hormonları, yumurta hücrelerinin gelişimini olumsuz yönde etkileyip foliküllerden salınmamasına neden olabilir. Böylece yumurta oluşumu gerçekleşemez.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Tanısı Nasıl Konulur?
Polikistik Over (PCOS) tanısı, bir jinekolog tarafından ayrıntılı bir klinik değerlendirme yapılması, bazı kan testlerinin yapılması ve bir ultrason taraması gerçekleştirilmesi ile konur. Yumurtalıklardaki kistlerin varlığı, Polikistik Over Sendromu belirtileri ile birlikte değerlendirilir. Ayrıca, hormon seviyelerinin değerlendirilmesi ve insülin direnci testleri, tanı sürecinin temel adımları arasında yer almaktadır. Rotterdam kriterleri, polikistik over sendromunun tanısında kullanılan uluslararası standartlar arasındadır.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Polikistik over sendromunun tedavisi, hastanın belirtileri, yaşı ve genel sağlık durumu dikkate alınarak kişiye özel bir plana göre yapılır. Tedavi yöntemleri arasında şunlar yer alır:
- Hormonal tedavi: Adet düzensizliğini kontrol altına almak ve aşırı kıllanmadan korunmak amacıyla doğum kontrol hapı kullanılabilir.
- İnsülin tedavisi: İnsülin direnci olan kadınlarda metformin gibi insülin duyarlılığını artırıcı ilaçlarla tedavi yapılabilir.
- İlaç yoluyla ovülasyon indüksiyonu: Özellikle hamileliği planlayan hastalara uygulanmaktadır. Clomiphene bu amaca yönelik kullanılan ilaçlardandır.
- Cerrahi tedavi: Yumurta oluşumunu teşvik etmek için laparoskopik cerrahi müdahale yapılabilir fakat bu yönteme genellikle son çare olarak başvurulur.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Polikistik Over ve Polikistik Over Sendromu Arasındaki Fark Nedir?
Polikistik over, yumurtalıklarda kistlerin oluşması durumudur, ancak her kisti olan kadında PKOS gelişmez. PKOS, daha geniş bir sendrom olup, hormonel dengesizliklerle birlikte gelir.
Polikistik Over Sendromu Tehlikeli Midir?
Polikistik over sendromu, genellikle hayatı tehdit etmeyen bir durumdur, ancak tedavi edilmediğinde uzun vadede şeker hastalığı, kalp hastalıkları ve infertilite gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Polikistik Over Sendromu Beslenme Nasıl Olmalı?
PKOS hastalarının, insülin direncini kontrol altına almak için düşük glisemik indeksli gıdalar tüketmeleri önerilir. Ayrıca, sağlıklı bir kilo kontrolü sağlamak için dengeli ve düzenli beslenmeye dikkat edilmelidir.
Polikistik Over Sendromu Yaşayanlar Hamile Kalabilir Mi?
Evet, PKOS hastalığı, yumurtlama problemlerine yol açsa da, uygun tedavi ve müdahalelerle hamilelik mümkün olabilir. Yumurtlama tedavileri ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, bu süreçte yardımcı olabilir.
Polikistik Over Sendromu, kadınlarda yaygın olarak görülen bir hastalıktır fakat uygun tedavi ile yönetilebilir. PCOS tedavisi kişiye özel olarak şekillendirildiğinde, kadınların yaşam kalitesini artırabilir ve komplikasyon risklerini azaltabilir.