Otizm Nedir?

31.07.2024

Otizm, beynin gelişimindeki farklılıklar nedeniyle ortaya çıkan bir bozukluktur. Otizm, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu gelişir ve çocukluk döneminde belirginleşir. Otizm Spektrum Bozukluğu terimi, otizm, Asperger sendromu ve çocukluk dezintegratif bozukluk gibi çeşitli durumları içerir. Her bireyde otizmin etkileri farklı olabilir, bu nedenle "spektrum" terimi kullanılır.

Otizimin Belirtileri Nelerdir?

Sosyal Etkileşim Zorlukları:

Çocuklar genellikle sosyal etkileşimlerde zorluk yaşarlar. Göz teması kurmamak, başkalarının duygusal ifadelerine tepki vermemek veya sosyal sinyalleri anlamamak, sosyal ilişkilerdeki zorlukların işaretleridir. Çocuklar genellikle başkalarıyla oyun oynama, paylaşma veya ortak aktivitelerde bulunma konusunda sorun yaşayabilirler. Sosyal etkileşimdeki bu eksiklikler, arkadaş edinmeyi ve duygusal bağ kurmayı zorlaştırabilir.

İletişim Problemleri:

Konuşma ve dil gelişimi genellikle gecikir. Çocuğun konuşmaya geç başlaması veya hiç konuşmaması, otizmin bir belirtisi olabilir. Ayrıca, bazı çocuklar konuşurken belirli kelimeleri veya cümleleri sürekli tekrar ederler, bu duruma “ekolali” denir. Dil kullanımında sınırlamalar da görülebilir; çocuklar konuşmayı genellikle sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak için kullanabilirler ve başkalarının duygusal durumlarına uygun şekilde iletişim kurmakta zorluk çekebilirler.

Tekrarlayıcı ve Sınırlı Davranışlar:

Otizmi olan çocuklarda sıklıkla tekrarlayıcı hareketler ve sınırlı ilgi alanları gözlemlenir. El çırpma, dönme veya sallanma gibi tekrarlayıcı hareketler rahatlama amaçlı yapılabilir. Çocuklar, günlük rutinlerin değişmesine karşı aşırı hassasiyet gösterebilir ve belirli nesne veya konulara yoğun bir ilgi duyabilirler. Bu, rutinlerin ve ilgi alanlarının değişmesiyle başa çıkmada zorluk yaratabilir.

Duyu Hassasiyeti:

Çocuklar genellikle duyusal uyarıcılara karşı aşırı hassas olabilirler. Işık, ses veya dokunma gibi duyusal uyarıcılara karşı normalden fazla tepki verebilirler. Örneğin, güçlü ışıklar veya yüksek sesler onları rahatsız edebilir. Ayrıca, bazı çocuklar belirli yiyecekleri reddedebilir veya sadece belirli yiyeceklerle beslenmek isteyebilirler.

Davranışsal Zorluklar:

Özellikle kendilerini ifade etme konusunda güçlük yaşadıklarında, öfke patlamaları veya agresif davranışlar sergileyebilirler. Sosyal kuralları ve normları anlamakta zorluk çektikleri için sosyal etkileşimlerde sıkıntılar yaşayabilirler. Bu davranışsal zorluklar, çocuğun sosyal çevresiyle uyum sağlamasını güçleştirebilir.

Öğrenme ve Problem Çözme:

Otizmi olan bazı çocuklar belirli alanlarda olağanüstü yetenekler gösterebilirken, diğer alanlarda zorluk yaşayabilirler. Örneğin, matematik veya müzik gibi konularda yetenekler sergileyebilirken, günlük yaşam becerilerini öğrenme ve uygulama konusunda sıkıntılar yaşayabilirler.                     

 Otizimin Teşhisi Nasıl Yapılır?

Çocuğunuzda otizm spektrum bozukluğuna (OSB) dair bazı belirtiler gözlemlemiş olabilirsiniz. Otizmin teşhisi, dikkatli bir değerlendirme süreci gerektirir. Bu süreci anlamanız, doğru adımlar atmanıza yardımcı olabilir. İşte bu sürecin nasıl işlediğini size açıklamak istiyorum:

Gözlemler ve İlk Muayene                                                                                                                

Öncelikle, çocuğunuzun sosyal etkileşimleri ve iletişim becerileri hakkında ailenin gözlemleri çok önemlidir. Çocuğunuzun göz teması kurmada zorluk yaşaması, sosyal etkileşimlerde sıkıntı çekmesi veya konuşma gelişiminde gecikmeler yaşaması gibi belirtileri fark etmiş olabilirsiniz. Bu gözlemler, doktorunuzla paylaşmanız gereken önemli bilgileri içerir.

Doktorunuz ilk muayenesinde, çocuğunuzun genel gelişim düzeyini ve davranışsal özelliklerini değerlendirir. Bu aşamada, çocuğunuzun yaşına uygun gelişimsel becerilerini incelemek ve otizm belirtilerini doğrulamak için bir tarama yapılır.

Uzman Görüşmeleri ve Testler

Doktorunuz, çocuğunuzun durumunu daha detaylı değerlendirmek için bir dizi uzman görüşmesi ve test önerisinde bulunabilir. Bu uzmanlar genellikle çocuk psikiyatristleri, çocuk nörologları veya gelişimsel psikologlardır.

Gelişimsel değerlendirmeler sırasında, çocuğunuzun sosyal becerileri, iletişim yetenekleri ve davranışsal özellikleri detaylı bir şekilde incelenir. Çocuğunuzun çeşitli görevleri yerine getirme becerileri ve sosyal etkileşimleri gözlemlenir. Bu değerlendirmelerde genellikle standart testler ve özel gözlemler kullanılır.

Kriterlerin İncelenmesi

Teşhis koymak için, genellikle DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) veya ICD-10/ICD-11 (International Classification of Diseases) gibi kılavuzlar kullanılır. Bu kılavuzlar, otizmin tanısını koymak için belirli kriterler sunar. Sosyal iletişimde zorluklar, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları gibi belirtiler bu kriterler arasında yer alır.

Otizmin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çocuklarınızda otizm spektrum bozukluğu (OSB) belirtilerini fark etmiş olabilirsiniz. Bu, aileler olarak sizin için endişe verici bir durum olabilir, ancak bu bozukluğu yönetmek için etkili yöntemler mevcut. Otizmin tedavisi, çocuğunuzun ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş bir yaklaşımı gerektirir. Size bu süreci daha iyi anlatmak isterim.

Davranışsal Terapiler:

Çocuğunuzun sosyal becerilerini ve davranışlarını geliştirmek için çeşitli terapiler kullanılabilir. Örneğin, Uygulamalı Davranış Analizi (ABA) gibi yöntemler, çocuğun olumlu davranışlarını teşvik etmek ve olumsuz davranışları azaltmak için kullanılır. Bu tür terapiler, çocuklarınızın günlük yaşantısında karşılaştıkları zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilir.

İletişim Desteği:

Çocuğunuzun iletişim becerilerini geliştirmek de çok önemlidir. Konuşma ve dil terapileri, çocuğunuzun konuşma yeteneklerini artırabilir ve daha etkili bir şekilde kendini ifade etmesine yardımcı olabilir. Eğer çocuğunuz konuşmada zorluk yaşıyorsa, alternatif iletişim yöntemleri de düşünülebilir. Bu yöntemler, işaret dili veya resim kartları gibi araçları içerebilir.

Eğitim ve Öğrenme Destekleri:

Çocuğunuzun eğitim sürecinde özel bir yaklaşım gerekmektedir. Özellikle tasarlanmış eğitim programları, çocuğunuzun akademik ve sosyal becerilerini destekler. Erken yaşta başlanan özel eğitim, çocuğunuzun gelişiminde önemli bir rol oynar ve çeşitli beceriler kazandırabilir.

Psikolojik Destek:

Çocuğunuzun duygusal ve davranışsal zorlukları yönetmesi için psikoterapi yöntemleri uygulanabilir. Bu terapiler, çocuğunuzun duygusal durumunu anlamalarına ve başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, aile içi danışmanlık da alabilirsiniz. Bu, size çocuğunuzla etkili bir şekilde nasıl iletişim kuracağınızı ve destek sağlayacağınızı öğretir.

Tıbbi Müdahale:

Bazı durumlarda, çocuğunuzun yaşadığı ek sorunları yönetmek için ilaç tedavisi gerekebilir. Bu ilaçlar, otizmin kendisini değil, belirtilerini hedef alır ve genellikle anksiyete veya dikkat eksikliği gibi ek sorunları hafifletir.

Sosyal ve Yaşam Becerileri Eğitimi:

Çocuğunuzun sosyal becerilerini geliştirmek için çeşitli grup terapileri düzenlenebilir. Bu terapiler, çocuğunuzun diğer çocuklarla etkileşim kurma ve sosyal kurallara uyma becerilerini artırabilir. Ayrıca, yaşam becerileri eğitimi, çocuğunuzun günlük aktiviteleri bağımsız bir şekilde yapabilmesi için gerekli becerileri kazandırır.

Unutmayın, otizmin tedavisi kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir ve çeşitli destekler bir arada kullanılır. Erken müdahale ve sürekli destek, çocuğunuzun gelişiminde büyük fark yaratabilir.

Aileler Otizmli Çocuklarına Nasıl Yaklaşmalıdır?                                       

Çocuğunuzun otizm spektrum bozukluğu (OSB) olduğunu öğrendiniz ve bu durumda nasıl yaklaşmanız gerektiğini merak ediyorsunuz. Bu, sizin için yeni ve zorlayıcı bir süreç olabilir, ancak çocuğunuzun ihtiyaçlarına duyarlı ve destekleyici bir yaklaşım benimsemek önemlidir. İşte bu süreçte dikkate almanız gereken bazı temel noktalar:

Sabırlı ve Anlayışlı Olun:

Çocuğunuzun davranışlarını anlamaya çalışın ve sabırlı olun. Otizmli çocuklar sosyal etkileşimlerde ve iletişimde zorluklar yaşayabilir. Onların dünyasına uyum sağlamak, size hem daha iyi bir bağlantı kurma fırsatı verir hem de çocuğunuzun kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olur.

Düzenli ve Öngörülebilir Rutinler Oluşturun:

Otizmli çocuklar genellikle rutinlerden ve düzenli yapılardan hoşlanırlar. Günlük aktiviteleri belirli bir sıraya koymak, çocuğunuzun kendini daha güvende hissetmesini sağlayabilir. Sabırlı ve tutarlı bir şekilde uyguladığınız rutinler, çocuğunuzun stres seviyelerini azaltabilir.

İletişim Yöntemlerini Kişiselleştirin:

Her çocuğun iletişim ihtiyaçları farklıdır. Çocuğunuzun iletişim tarzına uygun yöntemler geliştirin. Bu, basit ve net yönergeler vermek, işaret dili kullanmak veya görsel destek materyalleri kullanmak olabilir. Çocuğunuzun kendini ifade etme biçimini destekleyin ve onunla etkili bir iletişim kurmaya çalışın.

Sosyal Becerileri Destekleyin:

Çocuğunuzun sosyal becerilerini geliştirmek için küçük ve yönetilebilir hedefler belirleyin. Sosyal etkileşimlerde nasıl davranması gerektiğini öğrenmesine yardımcı olun. Grup oyunları veya sosyal beceri eğitimleri gibi fırsatlar, bu becerileri geliştirmesi için faydalı olabilir.

Güçlü Yönlerini Destekleyin:

Çocuğunuzun ilgi alanlarını ve güçlü yönlerini keşfedin ve bunları teşvik edin. Özellikle belirli alanlarda yetenekler gösteriyorsa, bu becerilerini desteklemek ve geliştirmek için fırsatlar sunun. Bu, çocuğunuzun özsaygısını artırabilir ve onunla daha güçlü bir bağ kurmanıza yardımcı olabilir.

Profesyonel Destek Alın:

Bir uzman yardımı almak, çocuğunuzun gelişimini desteklemenize yardımcı olabilir. Davranış terapileri, konuşma ve dil terapileri gibi profesyonel destekler, çocuğunuzun ihtiyaçlarına yönelik çözümler sunar. Uzmanlarla işbirliği yaparak, çocuğunuzun en iyi şekilde desteklenmesini sağlayabilirsiniz.

Kendinize de Zaman Ayırın:

Çocuğunuza destek olurken, kendinizi de ihmal etmeyin. Kendi ihtiyaçlarınıza ve sağlığınıza dikkat etmek, daha etkili bir şekilde destek olmanıza yardımcı olabilir. Destek grupları veya terapiler, kendinizi daha iyi hissetmenizi ve deneyimlerinizi paylaşmanızı sağlayabilir.

Aile İçindeki İletişimi Güçlendirin:

Aile üyeleri arasında açık ve destekleyici bir iletişim kurun. Herkesin çocuğunuzun ihtiyaçlarını anlaması ve ortak bir yaklaşım benimsemesi önemlidir. Bu, aile içindeki uyumu artırabilir ve çocuğunuzun gelişimine olumlu katkılarda bulunabilir.